Wanneer senioren op een gezegende leeftijd komen, komt sneller het besef dat iedereen vergankelijk is. Het is op dergelijke momenten dat vaak de vraag gesteld wordt hoe een deel van de erfenis fiscaal- en financieel vriendelijk aan de kleinkinderen kan vermaakt worden. Geïnteresseerden hebben de keuze tussen schenken tijdens het leven via een spaarboekje of beleggingsverzekering, of bij overlijden. Vooral het idee van de beleggingsverzekering is interessant vanuit Simpel.be-ooghoek.
Schenkingen tijdens het leven kunnen zoals gesteld verlopen via een spaarboekje of beleggingsverzekering.
1. Via een spaarrekening
De spaarrekening vormt tot op van vandaag het meest populaire spaarinstrument in België. De mogelijkheid bestaat om op een ander persoon diens naam een spaarrekening te openen. Met andere woorden: oma kan perfect een spaarrekening openen, daarop gelden storten en de rekening laten fungeren op naam van het kleinkind. Het voordeel is dat op een bank- of handgift geen schenkingsrechten verschuldigd zijn.
Belangrijk is wel de drie jaarsregeling in het achterhoofd te houden. Wanneer de persoon die een schenking verricht binnen de drie jaar na de schenking overlijdt, wordt het geschonken deel in aanmerking genomen bij de erfbelasting. Blijft de persoon nog meer dan drie jaar in leven, dan zullen de kleinkinderen op de bank- of handgift geen successierechten moeten betalen. Ander nadeel van het doen van giften via een spaarrekening is de belemmering van de reserve. Kinderen hebben naar Belgisch erfrecht aanspraak op een reserve ten belope van een breukdeel van de nalatenschap. Bij twee kinderen heeft u bijvoorbeeld enkel de mogelijkheid om 1/3de ten belope van uw vermogen weg te schenken. Tot slot is het twijfelachtig of kinderen vanaf een welbepaalde leeftijd wel voldoende matuur zijn om met een spaarrekening om te gaan. Van zodra ze de leeftijd van 18 jaar bereiken kunnen de kinderen in se vrij aan het spaargeld.
2. Via een beleggingsverzekering
Bent u als grootouder geïnteresseerd in meer rendement? Dan is werken via een beleggingsverzekering of Tak 21-verzekering de meer aanbevolen oplossing. Voor zover het geschonken bedrag via de beleggingsverzekering geen afbreuk doet aan de wettelijke reserve, kan er vrij via een Tak 21-verzekering worden gewerkt.
Voordeel van een beleggingsverzekering is dat u te allen tijde de begunstigde van de verzekering kan wijzigen. Komt u bijvoorbeeld momenteel heel goed met uw kleinkind overeen, maar wijzigt de verstandhouding na enkele jaren? Dan kan u probleemloos de begunstigde wijzigen. Daarenboven is modalisering perfect toegelaten. Zo kan u als grootouder stipuleren dat het bedrag slechts vrij komt bij het bereiken van een bepaalde leeftijd door het kind. Fiscaal gezien zijn beleggingsverzekeringen ook interessanter dan werken via spaarboekjes. In Vlaanderen geldt slechts een fiscale belasting van 3 procent op de schijf tot 50.000 EUR.
Inzake schenkingen bij overlijden wordt ingezoomd op het splitsen van de erfenis en bevoordelen van bepaalde personen per testament.
3. Splitsing van de erfenis
Tak 21-verzekering bieden gewaarborgde opbrengst, maar hebben de voorbije jaren door de aanhoudende lage rentevoeten aan rendement moeten inboeten. Via een splitsing van de erfenis probeert men het erfdeel van elke erfgenaam te beperken, waardoor de erfbelasting ook beperkt blijft. Binnen het erfrecht geldt immers een progressiviteit van erfbelasting: hoe groter de erfenis, des te groter de erfbelasting zal zijn. Wanneer een oma bijvoorbeeld beschikt over een te verdelen som (los van de reserve) van 300.000 EUR en zes kleinkinderen, loont het de moeite de volledige som te verdelen over de zes kleinkinderen. Kleinkinderen in Vlaanderen betalen tot een som van 50.000 EUR weinig erfbelasting.
De vrijheid om te moduleren is een ander voordeel van werken per erfenis. Via een splitsing van de erfenis kan u perfect bepalen op welke leeftijd de kinderen het deel van de erfenis krijgen toegewezen. Tot slot kan u, net als bij een Tak 21-verzekering, steeds een testament herzien. Wat niet behoort tot de mogelijkheden bij een schenking.
4. Werk via een ik-omatestament
Via een “ik-omatestament” wordt de nalatenschap van de grootouder op reguliere wijze aan de eigen kinderen vermaakt, maar wordt er een last gekoppeld aan het legaat. Namelijk: de kinderen wordt verplicht een bepaalde som (bijvoorbeeld 50.000 EUR) uit te keren aan de kleinkinderen wanneer deze eerste komen te overlijden. De kleinkinderen erven in se dus bij een ik-omatestament een schuldvordering van 50.000 EUR op de kinderen. Het gestipuleerde bedrag kan worden geïnd bij het overlijden van de kinderen zelf.
Het voordeel van een ik-omatestament is daarenboven de erfbelasting. Het bedrag dat wordt geërfd kan inzake de successierechten verminderd worden met het bedrag van de schuldvordering. Stel dat oma een ik-omatestament opstelt ten belope van 50.000 EUR voor haar vier kleinkinderen (twee bij elk eigen kind). De twee eigen kinderen van de oma erven elk 250.000 EUR. Erfrechten zullen door de kinderen verschuldigd zijn op 150.000 EUR. De kleinkinderen zullen erfrechten verschuldigd zijn op 50.000 EUR.
Opmerking: de voorgestelde vier regelingen gelden louter voor reeds geboren kleinkinderen. Wilt u geen scheeftrekking tussen nog niet en reeds wel geboren kleinkinderen? Neem dan een clausule op in bijvoorbeeld het testament waarin u stelt dat eventuele nakomelingen evenzeer op de gunstregelingen beroep kunnen doen.
